काठमाडौँ, १४ भदौ ।
फ्रि टिकट, फ्रि भिषा ! नर्सका लागि प्रति
महिनाको कमाइ नेपाली ८४ हजारसम्म ।
एकदिन पत्रिका हेर्दै गर्दा यही बिज्ञापनमा आँखा
गयो । नर्सका लागि दुबईमा रहेको अवसर थियो यो
। राम्रै अवसर र राम्रै कमाइ रहेछ भन्ने लाग्यो । त्यहाँ
उल्लेखित क्राइट एरिया मिट गर्न पनि सक्ने भएकाले
विज्ञापन गर्ने म्यानपावर एनसिएफ इम्प्लोइमेन्टको
अफिसमा पुगेँ । माग रोचेस्टर वेलनेस दुबईका लागि रहेछ
। मैले अप्लाइ गरेँ ।
पहिलो अन्तर्वार्ता भारतीय नागरिकले लियो ।
मैले कामबारे सोध्दा उसले अस्पतालको आइसियु र
अपरेटिभ वार्डमा काम गर्नुपर्छ भनेको थियो ।
दोस्रो अन्तर्वार्ता स्काइपमा दुबईबाट रोचेस्टर
वेलनेसकी हेड नर्स बताउनेले लिएकी थिइन् । कामको
समयअवधि सुविधा बारे सोध्दा उनले ८ घण्टा काम र
ओभरटाइम गर्नुपर्दा भत्ता पाउने बताइन् ।
तेस्रो अन्तर्वार्ता काठमाडौं आएर करिम भन्ने
अरबियनले लिएका थिए । छनोटका लागि त्यो
अन्तिम चरणको अन्तवार्ता थियो । मैले नेपाली
दिदिबहिनी खाडी मुलुकमा विभिन्न समस्या
भोगिरहेको सुनेकी थिएँ । नर्समाथि त्यस्तो नहोला
भन्ने मनमा त थियो तर नसोधी रहन सकिनँ । ‘दुबईमा
महिलामाथि विभिन्न प्रकारका दुव्र्यवहार हुन्छन्
भन्ने सुनेकी छु । हामीमाथि त्यस्तो त हुँदैन नि,’ मैले
सोधेँ । उनको उत्तर थियो, ‘कुनै दुव्र्यवहार हुँदैन, भयो
भने दुबईमा नेपाली नर्सले नै मावनसंसाधन हेर्ने भएकाले
उनीहरुलाई भने भैहाल्छ ।’
हामीभन्दा अघि ८ जना नेपाली नर्स दुबइ गइसकेका
रहेछन् । दोस्रो लटमा हामी ६ जना थियौं ।
निःशुल्क भिषा भनेपनि हामीसँग मेनपावर कम्पनीले
१ लाख २५ हजार लिएको थियो । हामीलाई ४०
हजार मात्र तिरेको भन्न लगायो । हामीले ४० हजार
मात्र दिएको भन्न लगाएर भिडियो पनि सुट गरेको
थियो । सुरुको अन्तर्वार्तामा ५० हजार लियो र
भिषा आएपछि ७५ हजार लियो । रोचेस्टर वेलनेस र
मेनपावर कम्पनी मिलेर पैसा खाँदा रहेछन् । कमाइ
राम्रै हुने आशाले यस्ता कुरामा धेरै सोधखोज गरेनौं ।
त्यहाँ पुगेपछि रोचेस्टर वेलनेस रिह्यावमा दुई दिन
प्रशिक्षण भयो र एक हप्ता त्यहीँ काम गर्न भन्यो ।
दुबईका अस्पतालमा काम गर्ने सपना त्यतिखेर तुहियो
जब त्यहाँ काम गर्न दुबई हेल्थ अथोरिटी र स्वास्थ्य
मन्त्रालयबाट लाइसेन्स लिनुपर्ने रहेछ । जुन हामीलाई
पहिले भनिएकै थिएन । लाइसेन्स नभएकाहरुले
अस्पतालमा काम गर्न नपाइने रहेछ ।
मलाई रोचेस्टर वेलनेसले एक हप्तापछि केयर टेकरको काम
गर्न बिरामीको घरमा पठायो । दुबईमा
आइसियुसम्मका बिरामीलाई पनि घरमै राख्दा रहेछन्
। हामीलाई यहाँबाट जाने बेला यस्तो कामको
बारेमा केही बताइएको थिएन । रोचेस्टर वेलनेसमा १५
जना नेपाली नर्स थियौं । त्यहाँ म गएको १५ दिन
पनि भएको थिएन तर एक वर्ष भयो आएको भन्न लगाए
।
उनीहरुले हामीलाई नर्स होइन, नोकर ठान्दा रहेछन् ।
उनीहरुले बिरामी हेर्नुका साथै खाना पकाउने, लुगा
धुने र घर सफा गर्ने जस्ता काम पनि लगाउने रहेछन् । जुन
काम नर्सको होइन । घरमा रहेको बिरामी हेरेपनि
अस्पतालमा हेरेपनि जानेको काम गर्ने नै हो भनेर काम
थालियो । जब बिरामीको घरमा गइयो । बल्ल
थाहा पाइयो ।
उनीहरुले हामीलाई नर्स होइन, नोकर ठान्दा रहेछन् ।
उनीहरुले बिरामी हेर्नुका साथै खाना पकाउने, लुगा
धुने र घर सफा गर्ने जस्ता काम पनि लगाउने रहेछन् । जुन
काम नर्सको होइन । त्यसैले यसको बिरोध गरिने नै
भइयो । पराइको देशमा एउटी चेलीको विरोध कसले
सुन्छ ? बरु सेवा गर्न पुगेको नर्सलाई उनीहरुले किनेको
ठान्दा रहेछन् । उनीहरुले भनेको काम गर्दिनँ भन्यो भने
पिट्ने, मुखमा थुकिदिनेसम्म गर्छन् ।
कम्पनीले भनेको ८ घन्टा होइन, काम त २४सै घन्टा रहेछ
। खाना पनि पेट भरी खान दिइन्न । २० औं दिनसम्म
घर बाहिर निस्किन दिइन्न । भित्रको भित्रै रहेर
काम गर्नुपर्छ । यस्तो काम पहिल्यै भनिएको भए
गइन्नथ्यो होला । त्यही भएर मैले काम दिलाउने
संस्था रोचेस्टर वेलनेसमा कम्प्लेन गरें । तर, उनीहरु मेरो
कुरा सुन्न तयार नै भएनन् । उनीहरुले त लालचको जाल
फ्याँकेर हामीलाई आफ्नो कब्जामा लिएका रहेछन् ।
उनीहरुलाई यस्तो हुन्छ भन्ने त पहिल्यै थाहा थियो ।
नपर्नु जालमा फसिसकियो र नपाउनु दुःख
पाइसकियो केही समय सहेरै काम गरौं भन्दा पनि
नसकिने भयो । किनभने मेडिकल उपकरण बिग्रिएपनि
त्यसको दोष हामीलाई नै लगाइन्थ्यो । अरु मानसिक
तनाव झेल्नुपथ्र्याे । २४ सै घण्टा बिरामीको सेवामा
रहेपनि पैसा भने ८ घण्टाको मात्र दिन्थे ।
कति घरमा त यौन दुव्र्यवहार पनि हुन्थ्यो ।
बिरामीको टेककेयर गर्न गएको घरका पुरुषले मौका
मिल्यो कि संवेदनशील अंग छुन खोजिहाल्थे । जब मैले
यी कुराको अफिसमा कम्प्लेन गरँे । मलाई त कामबाट
हटाउने भएछन् । मैले अस्पतालमा काम गर्न आएकाले
घरमा यस्ता नानाथरी झेलेर काम गर्न सकिदैन पनि
भनिसकेकी थिएँ ।
कति घरमा त यौन दुव्र्यवहार पनि हुन्थ्यो ।
बिरामीको टेककेयर गर्न गएको घरका पुरुषले मौका
मिल्यो कि संवेदनशील अंग छुन खोजिहाल्थे । जब मैले
यी कुराको अफिसमा कम्प्लेन गरँे । मलाई त कामबाट
हटाउने भएछन् । मैले अस्पतालमा काम गर्न आएकाले
घरमा यस्ता नानाथरी झेलेर काम गर्न सकिदैन पनि
भनिसकेकी थिएँ ।
नेपाली नर्सलाई यसरी फसाउनमा विदेशीको मात्रै
हात हुँदैन । नेपालीहरु नै नेपालीलाई फसाउछन् र ठग्छन्
। जुन नेपाली नर्स ती कम्पनीका लागि एचआरका
रुपमा काम गरिरहेका हुन्छन् । तीनीहरु पैसामा बिकेर
हाम्रा कुरा होइन, कम्पनीको कुरा सुन्छन् ।
नेपालमा नर्सहरु बेरोजगार छन् । रोजगारमा
रहेकालाई पनि राम्रो सुविधा छैन । त्यसैले अहिले
नर्सहरुलाई दुबईमा राम्रो अवसर छ भनेर फसाउन
थालिएको छ । मलाई त ‘घरेलु कामदार र नर्स’ दुईटैको
काम एउटै गर्ने गरी कम्पनीले आफ्ना सेवाग्राहीसँग
‘डिल’ गर्छन् जस्तो लाग्छ ।
नेपालमा नर्सहरु बेरोजगार छन् । रोजगारमा
रहेकालाई पनि राम्रो सुविधा छैन । त्यसैले अहिले
नर्सहरुलाई दुबईमा राम्रो अवसर छ भनेर फसाउन
थालिएको छ । मलाई त ‘घरेलु कामदार र नर्स’ दुईटैको
काम एउटै गर्ने गरी कम्पनीले आफ्ना सेवाग्राहीसँग
‘डिल’ गर्छन् जस्तो लाग्छ ।
म्यानपावरले ग्राण्डी अस्पतालका नर्सलाई
प्राथमिकता दिने रहेछन् । सोही अस्पतालमा काम
गर्ने नर्सलाई ल्याएर अन्तर्वार्ता लिन लगाउँछन् ।
नेपाली नर्सले नै कन्भिन्स्ड गरेर राम्रो हुन्छ भनेपछि
विश्वास नगर्ने कुरै भएन ।
म दुई महिना दुबई बसेँ । डेढ महिना त रोएरै बिताएँ ।
धेरै तनाव भएपछि नेपाल फर्किएँ । म यसकारण मेरा
अनुभव सुनाइरहेकी छु कि मेनपावर र तिनीहरुको
एजेण्टका चिल्ला कुरामा अल्झिएर कुनै नर्सले दुःख
नपाउन् । राम्रो कमाउने आशामा त्यहाँ पुग्दा झण्डै
सर्वस्व गुमाइएन । आफूलाई चित्त नबुझेका कुरा बोल्न
सक्ने, धेरै कुरा बुझ्न सक्ने ठान्ने म त यसरी फसेँ भने
सोझा नेपाली दिदिबहिनीहरुको हालत के होला ?
‘आफूले पाएका दुःख अरुसँग भनिस् भने जेल हाल्दिन्छु’
भन्नेसम्मका धम्कि आएका छन् । अहिले जति नेपाली
नर्स दुबईमा छन्, उनीहरुको अवस्थामा मैले भोगेको
भन्दा फरक नहोला जस्तो लाग्छ ।
(दुबईबाट फर्किएकी यी नर्सको आग्रहमा नाम गोप्य
राखिएको, स्रोत:स्वास्थ्य खबरपत्रिका)
0 comments:
Post a Comment